Miesiąc: czerwiec 2020

Uzdrowisko Druskienniki  położone na południu Litwy, w Dzukii, wśród lasów i jezior – to popularne miejsce wypoczynku mieszkańców Litwy i kuracjuszy z zagranicy. W 2003 roku w rankingu „Newsweeka” Druskienniki uznano za najlepsze uzdrowisko balneologiczne w Europie. Druskienniki, jako jedyny kurort w Europie oferuje w jednym miejscu trasę narciarską czynną przez cały rok, akquapark z licznymi zjeżdżalniami i ponad 20 łaźniami, park linowy rozciągnięty na 3 hektarach oraz 8 odnowionych ośrodków sanatoryjnych i SPA. W 2011 r. w Druskiennikach zbudowano  Snow Arenę.   Jest to całoroczny Kryty Tor Narciarsk i i Centrum sportu i rozrywki. Kolejka linowa  z 2015 roku o długości 1165 m  za 7,5 minuty  dostarcza kuracjuszy na drugi brzeg Niemna.

W połowie XVIII w. mieszkaniec o nazwisku Suruć źródlaną wodą zaczął  leczyć ludzi. Grzał źródlaną wodę w beczce, rozlewał do buteleczek i sprzedawał  jako lek od wszelkich boleści. W 1792 r. odwiedził Druskienniki król Stanisław Poniatowski i na jego rozkaz królewski lekarz rozpoczął badać właściwości źródlanej wody. W 1794 r. król ogłosił Druskienniki miejscem leczniczym i  stały  się popularne dzięki leczniczym właściwościom  źródlanej  wody mineralnej. W 1830 r.  prof.  Ignacy  Fonberg dokładnie zbadał źródła i zaproponował władzom założyć uzdrowisko. W 1837 r. car ofiarował  25 000 rb. na założenie uzdrowiska. W 1838 r. zbudowano pierwsze sanatorium na 12 miejsc., a już w 1843 r. leczyło się tu 2000 ludzi rocznie., w końcu XIX w. – 5000. W 1913 r. odpoczywało prawie 19 000 ludzi. W 1850 r.Stanisław Moniuszko odpoczywał tu i koncertował, sprzedawał „Śpiewniki” i pisał kantatę „Nijola”.Władysław Syrokomla  tu starał się wyleczyć z miłości do Heleny Kirkorowej. Tu spędził dzieciństwo i mieszkał Mikołaj Konstanty Czurlonis. Na przełomie XIX/XX w. odpoczywali tu kuracjusze z Wilna, Warszawy, Moskwy. Według popularności w XIX wieku  Druskienniki były   na III miejscu w carskiej Rosji: po Krymie i Kaukazie. Na początku XX w. pojawił się telefon, elektryczność.  W latach 1920-1939 Druskienniki  należały do Polski. Tu lubił odpoczywać Józef Piłsudski. Od 1925 r. pracowała  tu lekarka Eugenia Lewicka, lecząc kuracjuszy wodą, słońcem i powietrzem.  W czasach radzieckich kontynuuje to Karol Dineika. Od 1951 r. Druskienniki gwałtownie się rozwijają, buduje się nowe sanatoria i lecznice. Rozwija się park klimatoterapii. Od 1953 r. Druskienniki – to ważny kurort ZSRR. W czasach radzieckich rocznie odpoczywało 400 000 osób. W 2006 r.powstał  kompleks Parku Wodnego w Druskienikach.Obecnie rocznie sprzedaje się ponad 3 mln litrów mineralnej wody.

   

 

 

Kowno ( Kaunas) położone u  zbiegu dwóch największych rzek Litwy : Niemna (Nemunas) i Wilii (Neris). Jest to miasto odległe od Wilna o 100 km, drugie pod względem znaczenia i wielkości miasto Litwy. Miasto, w którym są ciekawe muzea, m.in. Muzeum Diabłów, Muzeum Medycyny, Muzeum Ceramiki i wiele innych. Są teatry,  jest ZOO, kościoły, cerkwie, synagoga, meczet. Jest budynek, w którym mieszkał i pracował Adam Mickiewicz. To tu znajduje sie  Dolina Mickiewicza, gdzie  bywał Adam Mickiewicz z Karoliną Kowalską. W swoich utworach niejednokrotnie to miasto wspominał. Dotychczas nikt piękniej nie napisał o Wilii, jak Adam Mickiewicz: … ” Wilia w miłej kowieńskiej dolinie wśród tulipanów i narcyzów płynie”…

Historyk Teodor  Narbut uważał, że Kowno zostało założone w 1030 roku przez legendarnego księcia Kunasa, otrzymując swą nazwę na jego cześć. W kronikach krzyżackich Kowno jest po raz pierwszy wspomniane w XIV w. Starówka kowieńska posiada piękne zabytki: gotyckie kościoły i kamieniczki, ruiny zamku, który był niegdyś zdobywany również  przez wojska Konrada Wallenroda.   Położenie Kowna spowodowało, że w XVI w. zostało przyjęte do związku miast hanzeatyckich. W tym też okresie został zbudowany Ratusz. Legenda głosi, że przy kamieniu węgielnym ratusza zakopano baryłkę miodu i 30 groszy. Budynek Ratusza  po zniszczeniach w czasie pożaru  przebudowany został w XVIII w.  Uzyskał formy barokowe. Jest nazywany „Kowieńskim Łabędziem”, gdyż jego kształt przypomina tego pięknego ptaka.  W pobliżu Ratusza znajduje się śliczna, gotycka z zewnątrz, a barokowa wewnątrz, Katedra pw. św. Piotra i Pawła. Jest to największa gotycka świątynia na Litwie, której podwaliny fundował  książę Witold  na początku XV w. Ostatnia przebudowa świątyni odbyła się z fundacji króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w końcu XVIII w.

Miasto niejednokrotnie cierpiało od wojen, ognia i wody, gdyż często Niemen i Wilia go zatapiały. W 1959 r. ratując miasto przed powodziami zbudowano sztuczny zbiornik wodny, nazwany Morzem Kowieńskim. Nad jego brzegiem, w dzielnicy Pożajście ( Pażaislis) znajduje się wspaniały zabytek z XVII w. – kościół i budynki klasztorne kamedułów.

W Kownie odsłonięto czwarty na Litwie pomnik świętego papieża Jana Pawła II. Stanął w miejscu, gdzie w 1993 roku Jan Paweł II odprawiał mszę świętą, gdzie Wilia wpada do Niemna. W pobliżu znajduje się Seminarium Duchowne.

Wielką atrakcją Kowna jest niedawno odrestaurowana Aleja Wolności, deptak o długości około 2 km, przy której są nie tylko sklepy i kawiarnie, ale też Muzeum Antropologii, Muzeum Malarstwa, Teatr Muzyczny, kościół garnizonowy św. Michała. Tu też znajduje się najstarszy elegancki hotel Metropol z XIX wieku. Przy Alei Wolności są rzeźby, fontanna i mnóstwo ławeczek w cieniu lip.

 

Michał Tyszkiewicz w 1824 r. kupił rybacką wioske, wybrzeże morza i lasy nad Bałtykiem. Jego wnuk – Józef w 1875-1877 zbudował niedaleko rzeczki kurhaus, czyli pierwszy hotel z restauracją  przy którym zaczęto budować wille i formować centrum miasta. W 1882 r. zbudował molo.

Syn Józefa –  Feliks Tyszkiewicz przekształcił maleńką Pałangę w modny kurort. Pieniądze na rozbudowę uzdrowiska brał ze sprzedaży lasów na Ukrainie i  Białorusi. Budowane w Pałandze wille nazywano imionami bohaterów Trylogii: „Zbyszek,” „Danusia” itp. Przy wejściu na molo zbudowano teatr na 600 miejsc. W latach 1897-1906 za pieniądze i z inicjatywy Feliksa Tyszkiewicza zbudowano katolicki kościół w neogotyckim stylu według szwedzkiego architekty Karola Strandmanna . Jest to najlepsze jego dzieło. Podczas podróży poślubnej Feliks Tyszkiewicz poznał w  Niemczech  architektę Franza Szwechtena i umówił się z nim o wykonanie w Pałandze projektu pałacu, otoczonego parkiem o powierzchni 100 hektarów. Szwechten zapoznał Tyszkiewicza z francuskim florystą Eduardem Andre. Obecnie w byłym pałacu Tyszkiewicza jest Muzeum Bursztynu, a otaczający go park jest miejskim parkiem botanicznym.

Jest to miasto uzdrowiskowe, znane i odwiedzane od końca XIX w.  Obecnie w Pałandze mieszka około 20 000 mieszkańców. Miasto ciągnie się 25 km wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego  od Kłajpedy na północ.  Herb Pałangi : korale z bursztynu, a nad nimi korona został  przyjęty w 1970 r. i  potwierdzony w 1996 roku.

Warto latem wybrać się na odpoczynek do Pałangi. Kuracjuszy i turystów czeka ogromna ilość atrakcji.

   

         Jan Krzysztof Glaubitz – architekt niemieckiego pochodzenia, luteranin, przedstawiciel późnego baroku.  Urodził się  około 1700 roku  w Świdnicy na Śląsku, zmarł 30 marca 1767 roku w Wilnie.  Od 1737 roku, w ciągu 30 lat, mieszkał  i  działał w Wilnie i na terenach Wielkiego Księstwa Litewskiego.  Jan Krzysztof Glaubitz czerpał w swojej twórczości z baroku habsburskiego, charakterystyczną cechą którego były  wysmukłe dwuwieżowe fasady kościołów. Jego prace wyróżniają się szczególną dekoratywnością, ich  cechą są dwie strzeliste wieże przy fasadzie kościoła  z bogato dekorowanymi kondygnacjami.  Talent Jana Glaubitza rozwinął  się w warunkach, gdy po ogromnym pożarze w 1737 roku,  który zniszczył dużą część miasta wraz ze świątyniami, pałacami i budynkami, Wilno potrzebowało odbudowy i zmiany wyglądu.

Zaraz po przybyciu do Wilna mistrz odrestaurował  znajdujące się przy ulicy Niemieckiej budynki oraz ewangelicko-luterański zbór i dekorował jego wnętrze w stylu rokoko.Kościół luterański znajduje  się przy ulicy Niemieckiej i najczęściej dostępny jest w niedzielę.

Wkrótce J.K. Glaubitz zaczął pracować również dla katolików. Jezuici powierzyli mu rekonstrukcję swego akademickiego  kościoła świętego Jana Chrzciciela i świętego Jana Ewangelisty, który bardzo ucierpiał podczas  pożaru  w 1737 roku. W latach 1738-1748  gotycką strukturę kościoła  Glaubitz uzupełnił falistym ornamentem i dynamiczną sylwetką,  tworząc oryginalną architekturę. Fasada kościoła przypomina ogromne organy. Bryła kościoła przez kilka wieków stanowiła najwyższą budowlę  Starówki Wilna, a barokowa dzwonnica kościelna do dnia dzisiejszego jest najwyższą dzwonnicą  wśród wileńskich świątyń. Wnętrze kościoła świętych  Jana Chrzciciela i   Jana Ewangelisty Glaubitz  udekorował 23 barokowymi ołtarzami. Niestety, w XIX wieku 13 z nich zostało wyburzonych.  Kościół świętych Janów jest najbardziej znaną pracą Jana Krzysztofa Glaubitza.

Benedyktyni zamówili u Glaubitza remont  kościoła świętej Katarzyny. W latach 1741-1746 Jan Glaubitz odbudował w stylu rokoko zniszczoną w czasie pożaru świątynię  i rekonstruował kaplicę Opatrzności Bożej. Dwie strzeliste wieże kościoła i dziś są dominantą ulicy Wileńskiej.

Wzorując się na barokowym wnętrzu i wyglądzie zewnętrznym jezuickiego kościoła  Il Gesu w Rzymie, który jest  prototypem wielu barokowych kościołów jezuickich, znajdujących się na terenie całej Europy, Jan Glaubitz  przebudował  po pożarze w tym stylu  kościół świętego Kazimierza. Niestety, wnętrze kościoła  było zniszczone w XIX wieku, do naszych dni zachował się ołtarz główny i dwa boczne ołtarze w prezbiterium.

Jan Krzysztof Glaubitz pracował także przy budowie pięknej Bramy Bazyliańskiej i unickiego klasztoru. Warto zaznaczyć, że piękna rokokowa Brama Bazyliańska zachowała się do dzisiaj od ponad 260 lat.

Pracę architekty Jana Glaubitza możemy podziwiać w odbudowanej po pożarze w 1749 roku cerkwi prawosławnej świętego Ducha.  Pracował nad jej odbudową od 1749 do 1753 roku. Nietypową rokokową dekoracją wnętrza cerkwi są sztukaterie oraz wydłużona nawa główna. Jest to jedyna cerkiew na terenie Litwy zbudowana na planie  krzyża łacińskiego, a nie greckiego.

Również wnętrze  typowo gotyckiego kościoła świętej Anny  dekorował Jan Krzysztof Glaubitz, gdy kościół ucierpiał w pożarze 1749 roku. Stworzył i wkomponował do gotyckiego wnętrza trzy barokowe ołtarze: główny i dwa boczne.

Jeszcze w jednym kościele wileńskim możemy podziwiać styl późnego baroku według projektu Jana Glaubitza. To kościół pod wezwaniem Znalezienia Krzyża Pańskiego przy ulicy Kalwaryjskiej.

W okresie międzywojennym prace Jana Glaubitza badał  historyk sztuki Stanisław Lorentz, który  podkreślał, że osiemnastowieczna  architektura Wielkiego Księstwa Litewskiego była na wysokim europejskim poziomie i posiadała jednocześnie niepowtarzalny, charakterystyczny wyraz.  W czasach radzieckich te badania kontynuował jego uczeń – Władas Drema, aktywnie korespondując ze swym przyjacielem i nauczycielem, Stanisławem Lorentzem. Władas Drema przypisuje Janowi Glaubitzowi na Litwie aż 39 obiektów architektonicznych.  Również Alfredas Bumblauskas podkreśla znaczenie Jana Krzysztofa Glaubitza, twierdząc, że 30 lat pracy tego architekty na tych terenach jest okresem  zbliżenia się Litwy do cywilizacji Europy Zachodniej.

Smutne, że tak znakomity architekt nie doczekał się ani pomnika, ani chociażby tablicy pamiątkowej i tylko jedna z ulic Wilna w pobliżu Tarandy nosi imię Jana Krzysztofa Glaubitza.